İslam Öncesi Türklerde Miras Taksimi

Bütün medenî milletlerin hukukunda olduğu gibi eski Türk camialarında da iki türlü varislik usûlü görüyoruz:
* Kanunî varislik (Successio abintesta).
* Vasiyetname neticesinde varislik (hereditas testamentaria).
Türklerin örf hukukuna göre kimler varistir?
A) Prensip olarak bütün çocukların ana ve babalarının mirasında hissesi vardır.
a1) Fakat babası hayatta iken babasından mal alarak ayrılmış, müstakil bir “ev” kurmuş oğullar mirastan hisse alamazlar.
a2) Keza “evlenmiş”, evlendiği zaman bir miktar cihaz (çeyiz) almış kızlar da mirastan hisse alamazlar.
B) Kocanın vefatından sonra karısı 1/4 pay alır. Bundan başka miras taksim edilmeden önce, getirmiş olduğu cihaz (çeyiz) kocasının verdiği kalından (başlık parası) fazla olmuş ise bu fazlayı da alır. Oğullar olmadığı zaman babalar varistir. Erkek varisler olmadığı zaman “evlenmiş” kızlar da mirastan hisse alırlar.

​

Babasının oturduğu evin varisi en küçük oğuldur. Baba evinde kalan ve babasının bütün servetinin varisi olan en küçük oğul, anasını ve üvey anasını iaşe etmeye, daha evlenmemiş kız kardeşlerini terbiye ve evlendikleri zaman onlara cihaz (çeyiz) vermekle mükelleftir.

Buna mukabil kız kardeşleri evlendiği zaman alınacak kalın / başlık parası da babasının varisi olarak en küçük oğula aittir.

Bazı Türk kabilelerinde zevcelerin hissesi 1/5, kızların hissesi ise 1/10 olarak tespit edilmiştir.

KAYNAK KİTAP: Ord. Prof. Dr. Sadri Maksudi Arsal – Türkler Ansiklopedisi; Cilt:3 , Sayfa: 152 – 153